Denkfout

S

inds het PGB bestaat wordt er misbruik van het systeem gemaakt. En het was tot 2015 ook wel erg eenvoudig om te frauderen.

Sla de krant erop na en je kan bijna de klok erop gelijk zetten; om de zoveel weken staat er een sappig artikel over zorgfraude in. De ene week ligt een directeur van een zorginstelling onder vuur vanwege graaigedrag, een andere keer worden cliënten opgelicht  door een zorginstelling die de zorgplicht voor deze cliënten op een grove wijze schenden. Enfin, verhalen te over, waardoor sommige columnisten  afvragen of  het wel zinvol is om door te gaan met het PGB.

Er zit echter één fout verweven in de denkwijze. Vrijwel nooit gaan de verhalen over de ontvangers van het budget, de budgethouders. In acht – of zo u wilt negen - van de tien gevallen is een  zorgverlenende organisatie degene die misbruik maakt van het systeem. De budgethouder denkt een betrouwbare partner te hebben gecontracteerd. Vervolgens wordt het vertrouwen geschonden. Externe zorgmakelaars, louche thuiszorgbureaus en budgetbeheerders weten maar al te vaak creatief om te gaan met het PGB.

En als het fout gaat is  de cliënt, vaak in naam ook de budgethouder, linksom én rechtsom de sigaar. De voor hen noodzakelijke zorg is hen ontnomen en omdat zij als budgethouder verantwoordelijk zijn voor misbruik, wordt het gelag door hen betaald. De fraudeur blijft meestal buiten schot.

Dit wordt ook gesignaleerd in het “Vervolgrapport Thematisch onderzoek aanpak PGB-fraude” van de Nederlandse Zorgautoriteit uit april 2015. Uit datzelfde onderzoek blijkt dat 98% van de budgethouder meewerkt aan een fraudeonderzoek door het zorgkantoor, bij een thuisbezoek of op het zorgkantoor zelf.  Op de vraag waarom de budgethouder mee wilde werken aan het onderzoek kwamen de volgende antwoorden:

• budgethouders hebben niets te verbergen;
• budgethouders zijn niet op de hoogte van mogelijke misstanden;
• budgethouders verkeren in de veronderstelling dat zij administratie en beheer juist (rechtmatig) uitvoeren;
• budgethouders ervaren een lage pakkans.

Uit deze opsomming blijkt dat het merendeel van de budgethouders fraude niet in de zin hebben en vaak te goeder trouw handelt.

Een aantal columnisten  gaat er - ten onrechte - van uit dat er veel met het PGB gefraudeerd wordt. Voor het gemak wordt even vergeten dat er met de tegenhanger van het PGB, ZIN (Zorg In Natura) net zoveel kan worden gerommeld. Wie de intentie heeft misbruik te maken van een bepaald systeem zal het niet nalaten; vooral niet wanneer de pakkans laag wordt geacht en het gewin lucratief is.  

U vraagt zich af wie deze uitwassen allemaal mogelijk heeft gemaakt. Laten we zeggen dat het toestaan van concurrentie en commercie  in de zorg, de - oude en wellicht ook de nieuwe - PGB regelingen geen goed heeft gedaan. Het is heel uitdagend om de randen van het toelaatbare op te zoeken. Daar maken  degenen die aan het eigen gewin denken, zonder scrupules gebruik van.