TSN: Gegokt en verloren met de thuiszorg

W

at ik vreesde komt uit. Twee, drie weken geleden schreef ik op mijn blog al dat TSN in zwaar weer verkeerde. Vandaag werd bekend dat TSN uitstel van betaling heeft aangevraagd. Heel bewust heb ik me stil gehouden, hoe diep men werkelijk in de problemen zat. Omdat ik wilde voorkomen dat mijn blog beschouwd zou worden als rancuneus natrappen.

Er leeft namelijk enig “oud zeer” door de ronduit arrogante houding indertijd van TSN met betrekking tot de zorg aan mijn moeder en de financiële afwikkeling ervan. Maar goed, das gibts nur einmal und kommt niemals wieder.

Een dik weekje terug besteedde Das Kapital, het financieel-economisch zusje van GeenStijl, ook al aandacht aan TSN en constateerde hetzelfde als ik  voor wat betreft de beloning van directie en raad van toezicht:

"Terzijde: de bestuurdersbeloning is ook handig weggejorist, want 'aangezien Stichting Thuiszorgservice Nederland c.s. geen personeel in dienst heeft, zijn er binnen haar organisatie geen (zogeheten) WNT-functionarissen actief'. (Gniffel, weinig zal het niet zijn)."

De strekking is duidelijk. Het is echter bijzonder jammer dat  de dienstdoende redacteur alleen gekeken heeft naar de stichting en niet even richting website van de Kamer van Koophandel is gegaan en daar voor een paar euro de jaarrekeningen op heeft gevraagd van TSN Thuiszorg B.V. Want dan had hij/zij vrij snel kunnen zien dat het structureel fout zit bij TSN.

Tot 2010 was er weinig aan de hand. Er werd een positief netto bedrijfsresultaat gerealiseerd dat om en nabij de 3,5 miljoen euro bedroeg. In 2011 kwam de klad erin. Dat jaar werd met een negatief resultaat afgesloten van 7,3  miljoen euro. In 2012 en 2013 verging het de B.V. niet veel beter, want de verliezen bedroegen toen ook rondom de 7 miljoen euro (zie de afbeelding, overgenomen uit de jaarrekening 2013, cijfers tussen haakjes zijn negatieve bedragen).

Bij het opvragen van de jaarrekeningen viel het me op  dat het jaar 2014 niet was gedeponeerd (tot op dag van vandaag), terwijl de voorgaande jaarrekeningen allen ruim op tijd (in april van elk verslagjaar) gedeponeerd zijn. Nu heeft TSN Thuiszorg B.V. nog even de tijd, tot 31 december, maar het is een vage aanwijzing dat er iets (grondig) mis is met de jaarrekening.

Dus kan ik alleen maar extrapoleren en ik schat dan ook in dat ook 2014 een verlies opleverde van tussen de 7 en 10 miljoen euro. Tijdens de persconferentie van vanmiddag werd bekend dat men over 2015 al een verlies heeft geleden  van tien miljoen euro. En de maand december moet nog komen, dus tel er een miljoen bij op en dan hebben we het plaatje wel redelijk compleet… Over vijf jaar een totaal verlies van bijna 40 miljoen euro. Toegegeven, ik kan er miljoen of twee naast zitten.

Indirect werd vandaag ook duidelijk waardoor deze verliezen zijn ontstaan, namelijk door in te schrijven op aanbestedingen van gemeenten met  tarieven die (ver) onder de kostprijs liggen. De directeur van TSN, de heer  Jongstra, was er als de kippen bij om de lokale overheden de schuld in de sinterklaasschoen te schuiven. Maar hier wringt die schoen.

TSN had een aantal jaren geleden als doel de grootste  zorgverlener van Nederland te worden en als verlengstuk van Asito  werd bewust ingezet op het marktaandeel verkrijgen in de sector die het meest op de schoonmaakbranche leek, namelijk de huishoudelijke hulp. Toen dat in 2007 werd overgelaten aan de gemeenten, als onderdeel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning begon de ellende.

Dat gemeenten de concessie gunnen aan degene die het laagste tarief biedt, is niet meer dan logisch. Net als u en ik willen ook zij als het enigszins kan voor een eurodubbeltje op de eerste rang zitten. Als je als grote zorgverlener daarin meegaat en koste wat het kost mee wilt doen aan de rat race richting bodem, dan is het niet de fout van die gemeenten, maar van het beleid van de directie zelf.

Je kan als thuiszorginstelling ook “nee, dit wordt ons te gek” zeggen. En wanneer meerdere zorgverleners dat doen kan de lokale overheid niet anders dan het laagste tarief te accepteren dat de zorgverlener stelt en niet voor het tarief dat de gemeente zelf in gedachten had.

Misschien een simplistische benadering, maar wanneer je als thuiszorginstelling blijft dansen naar de pijpen van de lokale overheid, kan je op je vingers natellen dat deze van de ontstane situatie gebruik dan wel misbruik gaat maken.

Door met het pokerspel van de gemeenten mee te blijven spelen heeft de directie van TSN Thuiszorg B.V. het spelletje verloren. En wanneer je dan geen “Royal Flush” of vier azen in je knuistjes hebt, als de lokale overheid die wél heeft, is het gauw over en uit.

PS Kijk ook eens naar het artikeltje zoals Das Kapital die vandaag bracht:Thuiszorger TSN kapot. Tijd om de staats te testen

Een hele mooie, volkomen legale constructie

D

e laatste tijd is één thuiszorgorganisatie volop in het nieuws: Thuiszorg Service Nederland, beter bekend onder de afkorting TSN. En niet in positieve zin; her en der wordt er bezuinigd op de grootste kostenpost, het personeel. En dat doet men door mensen te ontslaan en door de achtergebleven  werknemers eenzijdig een korting van 25% op hun salaris op te leggen.

Want het gaat slecht met deze thuiszorginstelling, die onder de Asito Diensten groep (kortweg ADG) opereert. TSN is een exemplarisch voorbeeld van te snel een groot marktaandeel proberen te verkrijgen, zonder de externe factoren goed mee te wegen.

Nu is niets zo veranderlijk als de politiek. De situatie waarin TSN thans verkeert is voor een zeer groot gedeelte toe te rekenen aan het decentralisatiebeleid van de landelijke overheid en de uitvoering ervan door de gemeentelijke overheden.  Dat kun je als verzachtende omstandigheid aanmerken.

Alleen is er iets meer aan de hand met TSN. En dat is de organisatiestructuur. Want zoals gewoonlijk blijft de leiding  buiten schot, terwijl het overige personeel het gelag betaalt. En dat jeukt.

Oorsprong

TSN is als commerciële aanbieder van thuiszorg opgericht in het jaar 2000. Na een aantal jaren, in 2007, heeft ADG TSN overgenomen om zo een groot marktaandeel in de thuiszorgsector te verkrijgen.  Vooral in de beginjaren werd zwaar ingezet op huishoudelijke hulp. Daarna ging het hard. De een na de andere (failliete) zorginstelling werd overgenomen, of delen van zorginstellingen.  TSN speelde keer op keer voor reddende engel.

Tweekoppig monster

Het punt is dat TSN uit twee organisaties bestaat. Allereerst heb je de Stichting Thuiszorg Service Nederland c.s. Deze is statutair gevestigd in Utrecht en is onderverdeeld in 31 kleinere stichtingen.

TSN B.V. is eigenlijk een holding en bestaat zelf weer uit diverse plaatselijke zorg B.V. ’s. De correlatie tussen de stichtingen en de b.v. ’s is vrij eenvoudig. Elke lokale stichting van Stichting Thuiszorg Service Nederland besteedt de opdrachten uit aan de plaatselijke TSN B.V., die vervolgens de daadwerkelijke dienstverlening uitvoeren. Laat dit nu een hele mooie, volkomen legale constructie zijn om de feitelijke bedrijfsvoering uit zicht te houden. Dat ga ik verduidelijken.

Regelgeving

Want wat is het geval? In Nederland is het zo geregeld dat instellingen die volgens de Wet Toegelaten Zorginstellingen[1] (de WTZi) zorg verlenen, aan diverse regels moeten voldoen.

Eén van de regels is dat deze instellingen hun jaardocument (maatschappelijk verslag plus jaarrekening) openbaar maken, zodat iedereen deze kan inzien. Ook geldt de Wet Normering Topinkomens, zodat alle regelingen met betrekking tot het salaris/toelagen van directie en raad van toezicht vermeld dienen te zijn in het jaardocument volgens een vast schema.

Speuren

De stichting TSN maakt dan ook netjes ieder jaar een jaardocument op. Dus wat heb ik gedaan? Het jaardocument opgevraagd[2] en deze eens goed gelezen. 

Het maatschappelijk verslag van de stichting geeft in mooie volzinnen weer welke veranderingen hebben plaatsgevonden, welke problemen de stichting daarbij gehad heeft en zet de koers van de stichting voor de toekomst uiteen. Tot zover is er niets nieuws onder de zon, want dat doen alle toegelaten zorginstellingen. 

Dan TSN B.V. Als je gaat zoeken in de jaarverslagendatabase van de overheid, stopt het vrij snel. In tegenstelling tot de Stichting TSN, is van TSN B.V. uit Almelo helemaal niets bekend.  Raar, want alle bedrijfsactiviteiten vinden plaats binnen deze besloten vennootschap. Gelukkig is via een omweg het jaardocument van de B.V. op te vragen.

Boekhouding

Nu ga ik geen verkorte cursus boekhouding houden, maar voor diegenen onder ons, die zich afvragen “Wat is een jaarrekening en wat moet ik ermee?” een kleine uitleg. De jaarrekening geeft de financiële situatie weer over een bepaald jaar. Het is, bij wijze van spreken, niets meer dan het huishoudboekje van een stichting of onderneming.

Wanneer we eens goed naar de jaarrekening[3] kijken, dan valt er iets op. In tegenstelling tot bijna alle andere zorginstellingen ontvangen de directeur en de raad van toezicht geen salaris of toelagen. Dat zit zo. In de jaarrekening is opgenomen dat het bestuur (directeur/rvt) geen bezoldiging ontvangt, omdat de leden al een salaris ontvangen bij ADG. Door middel van deze constructie is de Wet Normering Topinkomens handig omzeild. 

Voor de rest is Stichting TSN niet meer dan een doorgeefluik. Simpel gesteld komt er een zak (overheids-)geld binnen en vloeit dit geld grotendeels weer weg richting TSN B.V. In de jaarrekening wordt dit verantwoord onder de post Personeelskosten van de verlies- en winstrekening. En dat lijkt raar, want in het jaardocument wordt expliciet vermeld dat de stichting  geen personeel in dienst heeft, dus zou je verwachten dat de post personeelskosten nihil is. De personeelskosten moeten dus wel de kosten zijn, die TSN B.V. in rekening brengt  aan Stichting TSN.

Niet WTZi

Dat TSN B.V. niet te vinden is in de jaarverslagen zorg database heeft een reden. Door van TSN B.V. geen WTZi instelling te maken hoeft de Asito dienstengroep ook geen verantwoording af te leggen conform de regels van de WTZi. Nog belangrijker, het jaarinkomen van de directie blijft verborgen. Want de Wet Normering Topinkomens  is ook niet meer van toepassing.

De algemeen directeur van TSN B.V. is namelijk niet dezelfde directeur als die van stichting TSN.  De algemeen directeur van de Asito dienstengroep, de heer  Kroezen, is de directeur van Stichting TSN. De heer Jongstra, die veelvuldig in het nieuws is, is de algemeen directeur van TSN B.V.

In het jaarverslag wordt gemeld dat TSN B.V. een vijfhoofdige directie heeft. Zou de Wet Normering Topinkomens van toepassing zijn, dan zou van al deze directeuren de bezoldiging  bekendgemaakt moeten worden. Het laat zich raden dat dát niet de bedoeling is.

In de jaarrekening van de B.V. is niets te vinden over de bezoldiging van de directie. Dit doet vermoeden dat directie per persoon een (veel) hoger salaris ontvangt dan het in de Wet Normering Topinkomens opgenomen salarisplafond.

Conclusie

Op Twitter heb ik me al eens over deze constructie verwonderd. Prompt kreeg ik het verwijt dat het mij om “het salaris van de directeur” zou gaan. Laat dat nu net niet het geval zijn. Als ADG als commerciële dienstverlener denkt dat het salaris van al deze directeuren toereikend en passend  is, soit.

Ik heb echter veel moeite met het feit dat een organisatie, werkzaam in de zorgsector, gefinancierd met overheidsgelden, blijkbaar doelbewust  regelgeving  ontwijkt. Daar doet het optuigen van een stichting als lege huls, met een bestuur dat geen bezoldiging ontvangt, niets aan af.  

Nagenoeg elke andere (thuis)zorginstelling, ook diegene die op commerciële basis werkt, rapporteert netjes volgens de wet- en regelgeving. Vanwege deze transparantie zijn de grootverdieners binnen de zorg bekend en worden deze aan de kaak gesteld.

Dus zou het principe “gelijke monniken, gelijke kappen” moeten gelden. Blijkbaar wordt door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport anders gedacht en wordt de handelswijze van TSN/ Asito dienstengroep gewoon geaccepteerd.

---

[1] Onder de toegelaten instellingen vallen bijvoorbeeld ziekenhuizen, de ggz, ouderenzorg en verpleeghuizen. Het maakt daarbij niet uit of deze op commerciële basis opereren.  Bemiddelingsbureaus hoeven geen verantwoording af te leggen; zij bemiddelen alleen maar. Ook ZZpers (die vaak via bemiddelingsbureaus opdrachten verwerven) zijn vrijgesteld.  

[2] Wie geïnteresseerd is, kan alle jaardocumenten van toegelaten zorginstellingen bekijken en downloaden via de website https://www.jaarverslagenzorg.nl/. Vervolgens op de link “Zoek jaarverslagen” klikken.

[3] Gekeken is naar het jaardocument van 2013. Dit heeft te met name te maken met het feit dat de cijfers voor 2014 van TSN B.V.  op moment van schrijven nog niet gepubliceerd zijn.