O
|
p
2 september 2015 was er een uitzending van Zembla[1] over de softwareproblemen bij de SVB. Een uitzending, waar bij mij
in elk geval even de onderkaak een tijdje naar beneden bleef en ik vervolgens ietwat moeite had om
hem weer dicht te krijgen. Het was verbijsterend wat we te zien en te horen
kregen.
En
toch ook weer niet. Want toen het pgbalarm op zijn hardst loeide in april en
mei, druppelden er al wat verhalen naar buiten over de grote puinhoop op het
gebied van de ICT- infrastructuur. Aanleiding? De vele problemen met de frontend waarin digitaal de
pgb-declaraties opgegeven kunnen worden. Dat was een tipje van de sluier, die
nu lichtelijk ruikt omdat hij in een beerput is gevonden.
Geenstijl[2] liet al gedoseerd brokjes informatie
los, die een ontluisterend beeld gaven van een tweetal machtsbeluste managers,
die kostte wat het kost hun zin doordreven. Zonder daarbij ook maar enigszins
kritisch op de vingers te worden gekeken door de top van de SVB. Na de
uitzending van Zembla weten we dat één van deze managers niet in dienst was bij
de SVB maar door Capgemini werd betaald.
Nu
ben ik wat bevooroordeeld, zo’n externe manager weet vaak niets van de
bedrijfscultuur en doet vaker kwaad dan goed is mijn ervaring, maar dit gegeven
is natuurlijk vragen om problemen; immers men geeft een manager, die notabene
ingehuurd wordt van de softwareontwikkelaar, carte blanche. Wiens brood men
eet, diens woord men spreekt werd weer eens pijnlijk duidelijk.
Des
te stuitender is het feit, dat degene die de declaraties van deze manager
fiatteert, notabene de zakenpartner is van deze manager; gezamenlijk hebben ze
een adviesbureautje die cliënten bij staat op - u raadt het al - ICT-gebied. Het moet niet gekker worden (overigens
heb ik een vergelijkbare situatie meegemaakt, dus het komt vaker voor). Het
beeld is ontstaan van een organisatie, waar bij de top de controle en eigen
regie uit handen gaf en dat uiteindelijk wel best vond. Ik vraag mij dan ook af
of de AO/IC[3] procedures bij de SVB wel in voldoende
mate zijn nageleefd.
Nu
is overheid en ICT geen gelukkige combinatie. Vaker wel dan niet worden bakken
met (belasting)geld[4] uitgegeven aan niet of onvolledig functionerende
software. Dat mevrouw Kleinsma de stekker uit het geldverslindende project
heeft getrokken is alleen maar goed. De tijdelijke ICT-commissie onder leiding
van Ton Elias heeft een 218 pagina’s dik rapport geschreven met daarin een
aantal voorbeelden die gierend uit de klauwen zijn gelopen. Om dit soort
excessieve uitwassen te voorkomen zijn er door deze commissie een aantal
aanbevelingen gedaan, die deels zijn overgenomen door het kabinet.
Dan
Rene Veldwijk de deskundige die ook in Zembla aan het woord kwam. Deze man, die
zelf ook een ICT-bedrijf heeft en voor de overheid heeft gewerkt (en voor
relatief weinig geld wél een goed werkend systeem aan de overheid heeft
afgeleverd) kreeg na een aantal - voor de overheid - zeer kritische columns op
de Computable[5] website, via Twitter de volle laag van
de voorzitter van de ICT-commissie Ton Elias. En dan druk ik me nog netjes uit.
Ook een andere prominent lid van het kabinet, minister Ronald Plasterk liet
zich nogal laatdunkend uit over de capaciteiten van Rene Veldwijk. Ten
onrechte.
De
persoonlijke aanvallen van de heer Elias richting Rene Veldwijk vielen mij op.
En niet alleen mij, ook andere medetwitteraars. Tijd dus om eens te kijken naar
Capgemini. Laten we één ding direct vaststellen. Capgemini is, zo blijkt uit de
uitzending van Zembla, een meester in het verkopen van gebakken lucht. Om even
in de sprookjeswereld van
Capgemini te blijven, worden er complete luchtkastelen voorgesteld en verkocht,
die nimmer af komen en waarvoor steeds geld uit de zakken van de opdrachtgever
worden geklopt. En het is een lucratieve windhandel.
Als
opdrachtgever mag je verwachten dat een groot ICT bedrijf als Capgemini binnen
de daarvoor afgesproken termijn een goed werkend systeem aflevert. Het lijkt er
echter op dat de vestiging in Nederland telkens weer klanten aan het lijntje
houdt door het programmeerwerk te outsourcen richting India, waar onervaren
programmeurs aan complexe softwaresystemen werken, die vervolgens juist datgene niet doen waarvoor ze ontworpen zijn. En de
klant is vervolgens de dupe. Mocht dat dan toevallig de overheid zijn, dan
betekent dat dat er gemeenschapsgeld is
verknoeid.
Nu
de vraag waarom Ton Elias met een gestrekt been de discussie ingaat. Het
blijkt dat de vicepresident van Capgemini Nederland, Zsolt Szabo en diens
voorganger Bas Eenhoorn beiden prominente leden zijn van de VVD. Natuurlijk,
van belangenverstrengeling kun
je niet eerder spreken dan wanneer dit onomstotelijk is vastgesteld. En alle
aanbestedingen zullen de toetsing aan wetgeving glansrijk doorstaan. Daar
twijfel ik niet aan. Maar toch. Door
nu zo hard te blaffen op Twitter doet Ton Elias meer kwaad dan goed. De associatie dat er korte lijnen tussen de politiek en het
management van CapGemini bestaan zijn heel snel gelegd. Een kleine, provocatieve
actie van mij deed Ton Elias als door een adder gebeten reageren.
Wat zijn nu de mogelijke gevolgen? Laat
ik helder zijn en ze even opsommen:
- Door het niet of onvoldoende
toepassen van de controlemechanismen op het gebied van AO/IC procedures,
heeft de directie van de SVB zichzelf een brevet van onvermogen geven. Als
na onderzoek ook nog eens onweerlegbaar vastgesteld wordt dat leden van
het bestuur bewijs hebben vernietigd hebben (één van de artikelen op
Geenstijl wijst op deze mogelijkheid), heeft dit maar één consequentie:
opstappen.
- De twee managers die mogelijk
laakbaar hebben gehandeld - de zweem van ernstige belangenverstrengeling
hangt rond beide personen – dienen nader onderzocht te worden op mogelijke
malversaties en dienen na eventueel bewijs juridisch vervolgd te worden.
Het verweer van beide managers (te lezen op de website van zembla) blinkt
uit in het afschuiven van verantwoordelijkheden. En de berichten op
Geenstijl tonen een iets ander beeld van beide heren.
- En dan Capgemini, voor het
verkopen van een overduidelijk niet deugdelijk product, dat ook nog eens
niet doet wat het belooft is maar één ding mogelijk. Terugvordering van
alle betaalde bedragen, vermeerderd met de wettelijke rente. En
uitsluiting bij een volgende openbare aanbesteding. Kwakzalvers en oplichters
worden ook publiekelijk aan
de schandpaal genageld en strafrechterlijk vervolgd, dus waarom dit ook
niet doen bij dit bedrijf?
- Telkens weer blijkt dat de
overheid niet leert van fouten uit het verleden, alle debatten,
onderzoeken en parlementaire enquetes ten spijt. Dit akkevietje zou
consequenties moeten hebben. En
de VVD zou daarbij wel eens onder vuur kunnen komen liggen, gezien de
geconstateerde associatie. Dat de aanstelling van Bas Eenhoorn tot Nationaal
Commissaris Digitale Overheid door partijgenoot Stef Blok wel erg kordaat
werd aangepakt doet deze zaak ook geen goed.
Of
er daadwerkelijk een debat komt naar aanleiding van de uitzending van Zembla?
Het CDA heeft er één aangevraagd. Laten we hopen dat het gevolgen gaat
krijgen.
[1]
voor wie de bewuste
aflevering wil zien is hier de link: De spaghetticode. Lees vooral ook de commentaren
- Anonieme insider mailt details IT-troep SVB
- SVB Leaks
II: Nieuwe klokkenluiders lopen leeg over baantjesmolen, integriteit en
angstcultuur bij SVB
- SVB Leaks
III: Weer een SVB-ambtenaar in de mail
- SVB Leaks
IV en V - "Het echte verhaal"
- SVB Leaks
VI - Weer een IT'er die leegloopt over snoepreisjes, angstcultuur en
mismanagement
- SVB Leaks
VII - 'Leden Raad van Bestuur wijzigden alarmerende adviezen en
vernietigden bewijs'
- SVB Leaks
VIII - 'Raad van Bestuur in gesprek met ICT-medewerkers na onthullingen op
GeenStijl'
- GeenStijl:
SVB Leaks IX - over de managementdictatuur
[3] AO/IC procedures staan voor
administratieve organisatie en interne controleprocedures. Deze beschrijven hoe
de (project)administratie ingericht is en stelt de controleregels op waaraan
men kan toetsen of er binnen het bedrijf geen misbruik gemaakt wordt van
verantwoordelijkheden. De website van openorg.nl beschrijft dit heel
treffend: “In de AO/IB worden de financiële processen en procedures vastgelegd
van de organisatie en hoe hier controle mechanismen zijn ingebouwd zodat
persoon X. niet al te gemakkelijk met de kas naar Honolulu kan vertrekken.”
[4] Het geintje bij de SVB heeft
officieel een kostenpost van 43,7 miljoen euro opgeleverd, exclusief de kosten
voor de licenties voor het Oracle pakket, maar het zou mij niets verbazen dat
de daadwerkelijke kosten een veelvoud van dit bedrag zijn. Voor wie zin heeft,
kan hier het rapport van de ict-commissie
onder voorzitterschap van Ton Elias vinden
[5] De columns van Rene Veldwijk over
de problemen bij de SVB en de oude nieuwe kater BRP in chronologische volgorde:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten