Een hele mooie, volkomen legale constructie

D

e laatste tijd is één thuiszorgorganisatie volop in het nieuws: Thuiszorg Service Nederland, beter bekend onder de afkorting TSN. En niet in positieve zin; her en der wordt er bezuinigd op de grootste kostenpost, het personeel. En dat doet men door mensen te ontslaan en door de achtergebleven  werknemers eenzijdig een korting van 25% op hun salaris op te leggen.

Want het gaat slecht met deze thuiszorginstelling, die onder de Asito Diensten groep (kortweg ADG) opereert. TSN is een exemplarisch voorbeeld van te snel een groot marktaandeel proberen te verkrijgen, zonder de externe factoren goed mee te wegen.

Nu is niets zo veranderlijk als de politiek. De situatie waarin TSN thans verkeert is voor een zeer groot gedeelte toe te rekenen aan het decentralisatiebeleid van de landelijke overheid en de uitvoering ervan door de gemeentelijke overheden.  Dat kun je als verzachtende omstandigheid aanmerken.

Alleen is er iets meer aan de hand met TSN. En dat is de organisatiestructuur. Want zoals gewoonlijk blijft de leiding  buiten schot, terwijl het overige personeel het gelag betaalt. En dat jeukt.

Oorsprong

TSN is als commerciële aanbieder van thuiszorg opgericht in het jaar 2000. Na een aantal jaren, in 2007, heeft ADG TSN overgenomen om zo een groot marktaandeel in de thuiszorgsector te verkrijgen.  Vooral in de beginjaren werd zwaar ingezet op huishoudelijke hulp. Daarna ging het hard. De een na de andere (failliete) zorginstelling werd overgenomen, of delen van zorginstellingen.  TSN speelde keer op keer voor reddende engel.

Tweekoppig monster

Het punt is dat TSN uit twee organisaties bestaat. Allereerst heb je de Stichting Thuiszorg Service Nederland c.s. Deze is statutair gevestigd in Utrecht en is onderverdeeld in 31 kleinere stichtingen.

TSN B.V. is eigenlijk een holding en bestaat zelf weer uit diverse plaatselijke zorg B.V. ’s. De correlatie tussen de stichtingen en de b.v. ’s is vrij eenvoudig. Elke lokale stichting van Stichting Thuiszorg Service Nederland besteedt de opdrachten uit aan de plaatselijke TSN B.V., die vervolgens de daadwerkelijke dienstverlening uitvoeren. Laat dit nu een hele mooie, volkomen legale constructie zijn om de feitelijke bedrijfsvoering uit zicht te houden. Dat ga ik verduidelijken.

Regelgeving

Want wat is het geval? In Nederland is het zo geregeld dat instellingen die volgens de Wet Toegelaten Zorginstellingen[1] (de WTZi) zorg verlenen, aan diverse regels moeten voldoen.

Eén van de regels is dat deze instellingen hun jaardocument (maatschappelijk verslag plus jaarrekening) openbaar maken, zodat iedereen deze kan inzien. Ook geldt de Wet Normering Topinkomens, zodat alle regelingen met betrekking tot het salaris/toelagen van directie en raad van toezicht vermeld dienen te zijn in het jaardocument volgens een vast schema.

Speuren

De stichting TSN maakt dan ook netjes ieder jaar een jaardocument op. Dus wat heb ik gedaan? Het jaardocument opgevraagd[2] en deze eens goed gelezen. 

Het maatschappelijk verslag van de stichting geeft in mooie volzinnen weer welke veranderingen hebben plaatsgevonden, welke problemen de stichting daarbij gehad heeft en zet de koers van de stichting voor de toekomst uiteen. Tot zover is er niets nieuws onder de zon, want dat doen alle toegelaten zorginstellingen. 

Dan TSN B.V. Als je gaat zoeken in de jaarverslagendatabase van de overheid, stopt het vrij snel. In tegenstelling tot de Stichting TSN, is van TSN B.V. uit Almelo helemaal niets bekend.  Raar, want alle bedrijfsactiviteiten vinden plaats binnen deze besloten vennootschap. Gelukkig is via een omweg het jaardocument van de B.V. op te vragen.

Boekhouding

Nu ga ik geen verkorte cursus boekhouding houden, maar voor diegenen onder ons, die zich afvragen “Wat is een jaarrekening en wat moet ik ermee?” een kleine uitleg. De jaarrekening geeft de financiële situatie weer over een bepaald jaar. Het is, bij wijze van spreken, niets meer dan het huishoudboekje van een stichting of onderneming.

Wanneer we eens goed naar de jaarrekening[3] kijken, dan valt er iets op. In tegenstelling tot bijna alle andere zorginstellingen ontvangen de directeur en de raad van toezicht geen salaris of toelagen. Dat zit zo. In de jaarrekening is opgenomen dat het bestuur (directeur/rvt) geen bezoldiging ontvangt, omdat de leden al een salaris ontvangen bij ADG. Door middel van deze constructie is de Wet Normering Topinkomens handig omzeild. 

Voor de rest is Stichting TSN niet meer dan een doorgeefluik. Simpel gesteld komt er een zak (overheids-)geld binnen en vloeit dit geld grotendeels weer weg richting TSN B.V. In de jaarrekening wordt dit verantwoord onder de post Personeelskosten van de verlies- en winstrekening. En dat lijkt raar, want in het jaardocument wordt expliciet vermeld dat de stichting  geen personeel in dienst heeft, dus zou je verwachten dat de post personeelskosten nihil is. De personeelskosten moeten dus wel de kosten zijn, die TSN B.V. in rekening brengt  aan Stichting TSN.

Niet WTZi

Dat TSN B.V. niet te vinden is in de jaarverslagen zorg database heeft een reden. Door van TSN B.V. geen WTZi instelling te maken hoeft de Asito dienstengroep ook geen verantwoording af te leggen conform de regels van de WTZi. Nog belangrijker, het jaarinkomen van de directie blijft verborgen. Want de Wet Normering Topinkomens  is ook niet meer van toepassing.

De algemeen directeur van TSN B.V. is namelijk niet dezelfde directeur als die van stichting TSN.  De algemeen directeur van de Asito dienstengroep, de heer  Kroezen, is de directeur van Stichting TSN. De heer Jongstra, die veelvuldig in het nieuws is, is de algemeen directeur van TSN B.V.

In het jaarverslag wordt gemeld dat TSN B.V. een vijfhoofdige directie heeft. Zou de Wet Normering Topinkomens van toepassing zijn, dan zou van al deze directeuren de bezoldiging  bekendgemaakt moeten worden. Het laat zich raden dat dát niet de bedoeling is.

In de jaarrekening van de B.V. is niets te vinden over de bezoldiging van de directie. Dit doet vermoeden dat directie per persoon een (veel) hoger salaris ontvangt dan het in de Wet Normering Topinkomens opgenomen salarisplafond.

Conclusie

Op Twitter heb ik me al eens over deze constructie verwonderd. Prompt kreeg ik het verwijt dat het mij om “het salaris van de directeur” zou gaan. Laat dat nu net niet het geval zijn. Als ADG als commerciële dienstverlener denkt dat het salaris van al deze directeuren toereikend en passend  is, soit.

Ik heb echter veel moeite met het feit dat een organisatie, werkzaam in de zorgsector, gefinancierd met overheidsgelden, blijkbaar doelbewust  regelgeving  ontwijkt. Daar doet het optuigen van een stichting als lege huls, met een bestuur dat geen bezoldiging ontvangt, niets aan af.  

Nagenoeg elke andere (thuis)zorginstelling, ook diegene die op commerciële basis werkt, rapporteert netjes volgens de wet- en regelgeving. Vanwege deze transparantie zijn de grootverdieners binnen de zorg bekend en worden deze aan de kaak gesteld.

Dus zou het principe “gelijke monniken, gelijke kappen” moeten gelden. Blijkbaar wordt door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport anders gedacht en wordt de handelswijze van TSN/ Asito dienstengroep gewoon geaccepteerd.

---

[1] Onder de toegelaten instellingen vallen bijvoorbeeld ziekenhuizen, de ggz, ouderenzorg en verpleeghuizen. Het maakt daarbij niet uit of deze op commerciële basis opereren.  Bemiddelingsbureaus hoeven geen verantwoording af te leggen; zij bemiddelen alleen maar. Ook ZZpers (die vaak via bemiddelingsbureaus opdrachten verwerven) zijn vrijgesteld.  

[2] Wie geïnteresseerd is, kan alle jaardocumenten van toegelaten zorginstellingen bekijken en downloaden via de website https://www.jaarverslagenzorg.nl/. Vervolgens op de link “Zoek jaarverslagen” klikken.

[3] Gekeken is naar het jaardocument van 2013. Dit heeft te met name te maken met het feit dat de cijfers voor 2014 van TSN B.V.  op moment van schrijven nog niet gepubliceerd zijn.